Zacznijmy od podstaw: umiejętności motoryczne to umiejętności, które umożliwiają wykonywanie ruchów i zadań, które wykonujemy każdego dnia. Motoryka mała to takie umiejętności, które wymagają wysokiego stopnia kontroli i precyzji małych mięśni ręki (np. posługiwanie się widelcem). Umiejętności związane z motoryką dużą wykorzystują duże mięśnie ciała, aby zapewnić równowagę, koordynację, czas reakcji i siłę fizyczną, dzięki czemu możemy wykonywać większe ruchy, takie jak chodzenie i skakanie.

Motoryka umożliwia dzieciom wykonywanie ruchów potrzebnych do codziennych zadań, od jedzenia po przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Zazwyczaj dzieci rozwijają pewne umiejętności motoryczne w określonym wieku, ale nie każde dziecko osiąga kamienie milowe dokładnie w tym samym czasie. Dziecko z zaburzeniami motorycznymi ma problemy z poruszaniem się w sposób kontrolowany, skoordynowany i efektywny. Jeśli Twoje dziecko wydaje się mieć problemy z zakresu motoryki małej bądz dużej, to warto zgłosić się do fizjoterapeuty dziecięcego lub pediatry, prawdopodobnie zostanie ono poddane ocenie i może wymagać terapii fizycznej lub zajęciowej, aby nadrobić zaległości.

Umiejętności z zakresu motoryki małej

Czynności związane z motoryką małą wymagają zręczności manualnej i często wymagają koordynacji ruchów dłoni i palców z oczami, co nazywamy koordynacją ręka-oko.
Elementy składowe motoryki małej obejmują zdolność do chwytania i manipulowania przedmiotami, używania obu rąk do wykonania zadania oraz używania tylko kciuka i jednego palca do podniesienia czegoś, a nie całej ręki.

Poniżej podajemy tylko kilka przykładów  umiejętności motorycznych  z zakresu motoryki małej, które zazwyczaj pojawiają się w różnych fazach rozwoju dziecka:

Od urodzenia do 3 miesiąca

• Używa rąk do huśtania się lub “uderzania” w przedmioty.
• Obserwuje ruchy rąk i zbliża je do ust.

Od 3 do 6 miesiąca

• Zaczyna przekładać przedmioty z jednej ręki do drugiej.
• Trzyma własne dłonie razem.
• Sięga po zabawki używając obu rąk

Od 6 do 9 miesiąca

• Zaczyna chwytać i trzymać się przedmiotów, takich jak butelka.
• Ściska przedmioty.
• Używa chwytu grabiącego, aby przesuwać przedmioty palcami.

Od 9 do 12 miesiąca

• Zaczyna okazywać preferencje dla jednej ręki w stosunku do drugiej.
• Wkłada małe przedmioty do kubka lub pojemnika.
• Przewraca strony w książce po kilka stron naraz.
• Rozwija chwyt szczypcowy (używa palca wskazującego i kciuka do chwytania przedmiotów).
• Karmi się samo używając paluszkow.

Od 12 do 18 miesiąca

• Buduje wieżę z dwóch klocków.
• Nabiera przedmioty za pomocą łyżki lub małej łopatki.
• Klaszcze w dłonie.
• Bazgrze kredkami na papierze.
• Macha na pożegnanie.

Od 18 miesięcy do 2 lat

• Zaczyna trzymać kredkę opuszkami palców i kciukiem.
• Buduje wieżę o wysokości trzech do czterech klocków.
• Otwiera luźno zapakowane paczki lub pojemniki.
• Przewraca strony w książce po jednej stronie na raz.
• Zakłada kółka na kołki

Wiek 2 lata

• Układa wieżę z klocków o wysokości dziewięciu klocków.
• Przekręca gałki drzwiowe.
• Samodzielnie myje ręce.
• Zapina i rozpina duże zamki błyskawiczne.
• Manipuluje plasteliną lub ciastem do zabawy.

Wiek 3 lata

• Składa kartkę papieru na pół.
• Rysuje koło po pokazaniu mu przykładu.
• Zapina i rozpina duże guziki.

Wiek 4 lata

• Ubiera się i rozbiera bez pomocy.
• Dotyka czubkiem każdego palca do kciuka.
• Poprawnie posługuje się widelcem.

Wiek 5 lat

• Wycina kółko.
• Odwzorowuje kształt trójkąta.
• Poprawnie chwyta ołówek.
• Wiąże sznurowadła.

Wiek 6 lat

• Buduje małą konstrukcję z klocków.
• Układa puzzle składające się z 16 do 20 elementów.
• Dobrze tnie nożyczkami.
• Używa noża do krojenia jedzenia.

Rozwój motoryki małej możesz wspierać już od samego początku, kładąc je na macie, używając grzechotek na nadgarstki lub kostki, albo przesuwając kolorową zabawkę, aby mogło ją śledzić wzrokiem. Dla maluchów, działania, które mogą poprawić umiejętności motoryczne w zakresie motoryki małej obejmują zachęcanie ich do podnoszenia przedmiotów szczypcami, budowanie z klocków i robienie projektów rzemieślniczych. Możesz również zachęcać maluchy i przedszkolaki do zabawy ciastem, gąbkami, makaronem lub zabawkami wodnymi.

Zobacz nasze produkty wspierające motorykę małą.

Motoryka DUŻA

Motoryka duża to ruchy, które angażują duże grupy mięśni i są zazwyczaj bardziej szerokie i energiczne niż ruchy motoryki małej. Ruchy te obejmują chodzenie, kopanie, skakanie i wchodzenie po schodach. Niektóre kamienie milowe dla dużej motoryki obejmują również koordynację oko-ręka, takie jak rzucanie lub łapanie piłki.

Poniżej zobacz kilka umiejętności motoryki dużej, które zazwyczaj pojawiają się w różnych fazach rozwoju dziecka.

Od 3 do 6 miesiąca

• Podnosi ręce i nogi po położeniu na brzuchu
• Przewraca się na bok
• Podtrzymuje własną głowke w pozycji “na brzuszku”.

6 miesięcy do 12 miesięcy

• Czołga się
• Podciąga się z pozycji siedzącej do stojącej
• Siada bez podparcia

Wiek 1 rok

• Wspina się na niskie meble
• Wspina się po schodach z pomocą
• Ciągnie lub pcha zabawki na kółkach
• Chodzi trzymając się za jedną rękę

Wiek 2 lata

• Skacze używając obu stóp jednocześnie
• Potrafi chodzić na palcach
• Chodzi po schodach bez pomocy

Wiek 3 lata

• Jeździ na rowerze trójkołowym używając pedałów, bez pomocy osoby dorosłej
• Biega bez upadku
• Rzuca piłkę do osoby dorosłej stojącej w odległości 1,5m.

Wiek 4 lata

• Łapie piłkę rękami i “ciałem”
• Biega płynnie, zmieniając prędkość
• Chodzi po schodach na zmianę stopami

Wiek 5 lat

• Łapie piłkę dwoma rękami
• Skacze na jednej nodze
• Wykonuje podskoki i dotknięcia palcami stóp
• Chodzi po schodach w górę i w dół niosąc przedmioty.

Wiek 6 lat

• Kopie toczącą się piłkę
• Przeskakuje przez przedmioty o wysokości 25cm
• Jeździ na rowerze z dodatkowymi kółkami.
• Rzuca celnie z dokładnością do miejsca.

Zachęcaj swoje dziecko do pracy nad umiejętnościami motorycznymi,w zależności od jego wieku. Dla niemowlaka,  zachęcaj by spędzało dużo czasu na brzuszku. A kiedy już to opanuje, zachęcaj je do sięgania po zabawki (a później raczkowania w ich kierunku) umieszczone przed nim. Aby zachęcić dziecko do wstawania (a później chodzenia),  zapewnij w pobliżu stabilne i bezpieczne punkty podparcia (np. bujak). Maluchami i przedszkolaki, zachęcaj je do budowania fortów, tańczenia do piosenek takich jak “Głowa, ramiona, kolana, palce”, udawania i ciągnięcia swoich zabawek tworząc pociąg z wagonami.

Zobacz nasze produkty wspierające motorykę dużą.

Opóźnienia w rozwoju umiejętności motorycznych

Dzieci z chorobami neurologicznymi lub opóźnieniami rozwojowymi mogą mieć trudności z  umiejętnościami motoryki małej.  Trudności w motoryce małej często nie są zdiagnozowane aż do przedszkola, kiedy staje się bardziej oczywiste, że dzieci zmagają się z różnymi zajęciami szkolnymi, takimi jak nauka odwzorowania kształtów lub liter.

U niektórych dzieci diagnozuje się dysgrafię, zaburzenie uczenia się wpływające na umiejętność pisania, a u innych zaburzenia koordynacji rozwojowej (zaburzenia rozwoju ruchowego lub dyspraksję), które nadal nie są szeroko rozumiane. Dzieci z trudnościami w zakresie małych umiejętności motorycznych mogą potrzebować terapii zajęciowej, produktów wspomagających i większej uwagi.

Łatwiej jest zauważyć, że dziecko nie osiąga kamieni milowych w zakresie motoryki dużej niż małej, ponieważ motoryka duża należy do najbardziej wyczekiwanych. Prawdopodobnie z niecierpliwością oczekujesz, że dziecko będzie się przekręcać z boku na bok, raczkować, podciągać się na meblach i stawiać pierwsze kroki. W miarę jak dziecko rośnie, zauważasz, kiedy biega i bawi się oraz jak dobrze radzi sobie w grach fizycznych i sportach.

Dzieci z problemami neurologicznymi, opóźnieniami rozwojowymi lub niepełnosprawnością są zazwyczaj w pierwszym kroku diagnozowane przez pediatrę. Opóźnienia w zakresie umiejętności motoryki dużej mogą być na przykład oznaką dyspraksji (upośledzenie koordynacji ruchowej). Jeśli dziecko ma problemy z motoryką duża , wskazana jest fizjoterapia, aby mu pomóc w rozwoju umiejętności.

Źródło: https://www.verywellfamily.com/

Słowo od Good Wood:

Każde dziecko jest inne, każde ma swoje tempo rozwoju. Natomiast nigdy nie wahaj się by skonsultować swoje spostrzeżenia ze specjalistą. Krótka wizyta rozwieje Twoje wątpliwości. Terapia zajęciowa czy fizjoterapia może tylko pomóc.

Radość w RUCH!

Michał